Pleegkinderen, kindermishandeling en ouderverstoting. Ouderverstoting, of in mijn taal: “Van ouderverstoting is sprake als een kind het contact met een ouder waarmee het voorheen een goede relatie had, wil verbreken, onder invloed van de omgeving. Het kind raakt in een innerlijk conflict en om de pijn hiervan te vermijden kiest het kind tégen de ene en vóór de andere ouder. Deze overlevingsstrategie staat een gezonde ontwikkeling van het kind in de weg.”
Ik krijg vaker de vraag van pleegouders en kinderen, adopieouders en kinderen of deze vorm van contactverlies ook bij hen voor kan komen. En dat kan, naar mijn ervaring, zeker.
Zo werd ik jaren geleden geïnterviewd door een vrouw die als Nederlands ‘adoptiekind’, voor haar boek ‘Schoot vol tranen’ op zoek was naar de bevestiging voor de ernst van haar verhaal. Namelijk het contactverlies van kinderen met hun moeders en vaders, omwille van adoptie. Lees hier meer over op de pagina van Eugénie Smits van Waesberghe. Ouderverstoting en contactverlies zonder scheiding, met dezelfde tragiek voor kinderen die onder invloed van de omgeving leren kiezen tegen de ene en voor de andere ouder. De adoptieouder in deze.
Zelf ben ik sinds mijn 25e mede opvoeder van kinderen. Als netwerkpleegouder en vakantie-en weekend pleegouder en als maatschappelijk werker heb ik veel kinderen langs zien komen. Fijne, mooie, ongeschonden kinderen die het contact verloren met een of beide ouders en zo beschadigd raakten door hun omgeving. Zonder goede reden het contact verloren, zogezegd. Want anders noemen we dit in vaktaal “realisticaly estranged”. Een term die mij persoonlijk zeer tegen de borst stuit. Ik heb me altijd afgevraagd wie dat zogenaamde “realisticaly’ bepaalt voor een ander mens.
Pleegkinderen, ik word er wel eens heel moe van om mee te leven langs de zijlijn van een pleegkind. De moeders en de vaders en de familie en de voogden en de rechters en de scholen en de gezinshuisouders en de gezinshuisouderscoaches en de groepsleiders en de leidinggevenden van de groepsleiders…Ik word er wel eens moe van.
En ik word er ook wel eens heel erg boos van. Heel erg boos! Van de positie aan de zijlijn van een pleegkind. En van de positie van de voogden en de groepsleiders en de gezinshuisouders en de gezinshuisouderscoaches en de scholen.
En soms word ik ook heel boos van de voogden die voor de 2e keer een jongen op hun flexibele kantoor zien, als hij in elkaar is geslagen door zijn gezinshuisvader. Verrot gescholden, tegen de muur gedrukt en bont en blauw geslagen. Uit dezelfde pedagogische onmacht die zijn moeder ook kende. De eerste keer vergoelijkt door de voogd van de Willem Schrikker Stichting “het gezinshuis gaat dit beter leren aanpakken ”en “we moeten ze ook een kans geven” En van de gezinshuisoudercoach van Lindenhout, die deze jongen ‘niet leerbaar noemt’. In plaats van de gezinshuisouders. En ik word zeker heel erg boos om de positie van dit kind. Het kind dat heel goed weet dat het niet zomaar ergens anders geplaatst kan worden. Die weet dat hij bij mij welkom is, maar die ook weet dat hij alles achter moet laten als hij bij mij zou willen wonen. Zijn school en vrienden en vooral ook zijn gezinshuisouders en hun kinderen en hun familie. De gezinshuisouders die hij heel ook dankbaar is. Omdat hij een beetje bij hun gezin hoort en omdat hij bed en brood en bad van hen ontvangt. Die daar dankbaar voor is, terwijl hij ook de afhankelijkheid haat. Loyaliteitsconflict noemen dat in vaktaal. Niet kunnen wonen bij je moeder en de andere kinderen in haar gezin. Wel wonen bij mensen die het goed met je voor hebben en dat niet waar kunnen maken.
Ik haat dit. Het laveren tussen belangen van allerlei organisaties, betrokken bij andermanskinderen in mijn hart, als professional wel weten dat ‘we niet iedereen kunnen redden’ en het contact houden met zoveel mogelijk partijen. Al word ik beleefd vervreemd van dit kind. Omdat ik een pottenkijker ben en me uitspreek.
Ik hou ervan. Want wat ik doe telt. “Je hebt een goed hart, jong. En je bent heel terecht kwaad geworden en vertrokken.” “Dank je, Erna”.
“Omdat ouderverstotingsproblematiek een systemisch probleem is, kan ieder lid van het systeem bijdragen aan een oplossing”
Bijscholing voor Jeugdzorgprofessionals Effectief werken met ouderverstotingsproblematiek “Van ouderverstoting is sprake als een kind het contact met een ouder waarmee het voorheen een goede relatie had, wil verbreken, onder invloed van de omgeving. Het kind raakt in een innerlijk conflict en om de pijn hiervan te vermijden kiest het kind tégen de ene en vóór de andere ouder. Deze overlevingsstrategie staat een gezonde ontwikkeling van het kind in de weg.”
Termen Binnen deFamilieAcademie kies ik voorlopig voor het begrip ouderverstotingsproblematiek. Dit wordt verkort tot ouderverstoting, #ovp, contactverlies, kindermishandeling, de binnen-ouder en de buiten-ouder.
Erna Janssen ontwikkelt sinds 2016 trainingen voor professionals die werken met ouders en of kinderen die te maken hebben met ouderverstotingsproblematiek.
“Elk kind heeft het recht te leren omgaan met beide ouders.”
Na afloop van de training heeft de professional:
kennis van ouderverstoting;
weet van theoretische grondleggers en internationale experts;
kennis van de (internationale) rechten van het kind;
kennis van de drie verschillende niveaus van ouderverstoting;
geoefend met gesprekstechnieken om ouderverstoting bespreekbaar te maken;
kennis en vaardigheden verwerkt in eigen casuïstiek.
“Soms manifesteert ouderverstoting zich pas jaren na de feitelijke scheiding.”
Erna Janssen heeft de training Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling vanaf 2012 voor veel professionals en organisaties op maat gemaakt. Sinds 2016 neemt ze de signalen ouderverstoting hierin mee. Studiebelasting De training bestaat uit vier (online) bijeenkomsten van 4 uur. We werken met thuisopdrachten. Reken op 8 studie belasting uren per training. Accreditatie SKJ is aangevraagd.
Kosten De kosten voor de training bedragen 4000,00 eurobij een groep van maximaal 8 deelnemers. Dit is exclusief btw. en reiskosten.
Voorwaarden De deelnemers hebben minimaal een 4-jarige sociale HBO-opleiding afgerond. Tevens hebben zij minstens vier jaar werkervaring in werken met ouders en/of kinderen en kindermishandeling.
Data en plaats De in-house training wordt georganiseerd door de deelnemers. De training vindt plaats op een door hen aangewezen locatie of middels een online mogelijkheid. ______________________________________________________________________________ Wat deelnemers zeggen over de trainingen ouderverstoting van De FamilieAcademie:
* Ik zou de training (en Erna) zeker aanbevelen wanneer je op zoek bent naar objectieve, duidelijke informatie omtrent ouderverstoting, je een eigen visie wil ontwikkelen hieromtrent (of aanscherpen indien nodig) of wil sparren met collega’s uit het werkveld over dit onderwerp onder de bezielende leiding van Erna Janssen van deFamilieAcademie. * Deze training zet ouderverstoting op de kaart. Voor mij als professional zeer leerzaam. Een verrijking door de signalen, inzichten en aanpak. Ik herken ouderverstoting nu sneller in de praktijk. * Ik leerde signalen herkennen, ouderverstoting bespreekbaar maken en reflecteren op mijn eigen handelen in casuïstiek. _____________________________________________________________________________ Erna Janssen is in het bezit van het Keurmerk Erkend Adviesbureau. https://www.erkendadviesbureau.nl/leden.php
Wat nodig is in deze tijden is: “Global Social Whitnessing” Thomas Hübl
Niet een wiel uitvinden, want alles is er al, niet complexiteit bewerken, want complex betekent niets anders dan teveel inhoud voor de vorm. Denk hier aan een koffiekopje waar geen 10 liter water in past.
Dat maakt 10 liter niet te veel.. Dat maakt het kopje niet te klein… Dat maakt dat dit niet matched en we beter op zoek kunnen gaan naar een betere match.
Complexe echtscheidingen zijn zó 2018! Laten we deze term niet meenemen naar 2020. Laten we kijken naar mogelijkheden voor kinderen en elke ouder en betrokkene, naar ons professionele zelf. En laten wij onze organisaties oprekken. En onze overheid.
Zodat er ruimte komt voor meer voor elk kind, niet voor “complexer”.
Laten we het contact tussen ouders, familie en kinderen niet zomaar verloren laten gaan. Laten we ouders en kinderen steunen in het zoeken naar de meest gepaste omgang voor het kind.
Laten we oplossingen zoeken op het terrein van de #ouderverstotingsproblematiek. Als in oplossingen voor alle “problematiek” rondom verlies van contact tussen ouder en kind onder druk van de omgeving. Of zoals de Kinderombudsman recent schreef:” Laten we het belang van kinderen meenemen”. Erna Janssen
Ik ga wandelen tussen 18 december en 3 januari 2020. Daarna ga ik graag weer aan.
* Ik zou de training (en Erna) zeker aanbevelen wanneer je op zoek bent naar objectieve, duidelijke informatie omtrent ouderverstoting, je een eigen visie wil ontwikkelen hieromtrent (of aanscherpen indien nodig) of wil sparren met collega’s uit het werkveld over dit onderwerp onder de bezielende leiding van Erna Janssen van deFamilieAcademie.
* Deze training zet ouderverstoting op de kaart. Voor mij als professional zeer leerzaam. Een verrijking door de signalen, inzichten en aanpak. Ik herken ouderverstoting nu sneller in de praktijk.
* Ik leerde signalen herkennen, ouderverstoting bespreekbaar maken en reflecteren op mijn eigen handelen in casuïstiek.
Dag 1. 31-1-2020
Dag 2. 07-2-2020
Dag 3 06-3-2020
Dag 4. 20-3-2020
Deze training werd eerder gevolgd door de Raad voor de Kinderbescherming, Stichting MEE, kindertherapeuten, (ortho-) pedagogen, I.A.G-ers,
NIP-psychologen Veilig Thuis, Jeugdbescherming, family-mediators, diverse gemeenten en vertrouwenspersonen basisscholen. Neem contact op met je werkgever voor een mogelijke vergoeding van dit traject.
Meld jij je voor 1 januari 2020 definitief aan voor de training “ouderverstoting voor professionals”, dan ontvang je 5% vroegboekkorting. Download hier folder training ouderverstoting voor professionals 2020 Delen is fijn!
“Als kinderen onder druk van hun omgeving aangeven dat zij een van hun ouders niet meer willen zien, wordt dat ook wel ouderverstoting genoemd, een specifieke vorm van kindermishandeling. Professionals weten er weinig van af. Daarom vraagt Erna Janssen er hier aandacht voor.”
De beroepsorganisatie voor sociale professionals #BPSW verzocht mij een artikel te schrijven over ouderverstoting en vandaag is een goede dag om dit te delen.
Dit artikel is verschenen in Vakblad Sociaal Werk April 2019, Volume 20, nummer 2. https://www.bsl.nl/shop/maatwerk-12459c.html
“Sinds 2012 werk ik met ouders, kinderen en professionals die met een specifieke vorm van kindermishandeling te maken hebben: het contactverlies tussen een kind en een ouder voor, tijdens of na een scheiding. Dit wordt wel het Parental Alienation Syndrome (PAS) genoemd, en er zijn meerdere mooie afkortingen voor zoals CAPRD of AB-PA. In het Nederlands worden termen gebruikt als oudervervreemding of ouderverstotingssyndroom of -problematiek. Ik kies op basis van mijn ervaring met deze problematiek voor dat laatste en kort het voor het gemak af tot ouderverstoting. Van ouderverstoting is sprake als een kind het contact met een ouder, met wie het voorheen een goede relatie had, wil verbreken onder invloed van de omgeving. Het kind raakt in een innerlijk conflict en om de pijn hiervan te vermijden, kiest het kind tégen de ene, en vóór de andere ouder. Deze overlevingsstrategie staat een gezonde ontwikkeling in de weg.
Afzonderlijk van elkaar Ik kwam voor het eerst in aanraking met mensen met deze problemen na een aantal sessies ‘lastige’ oudergesprekken, waar een oud-student Kindertherapie mij voor inschakelde. Het lukt de kindertherapeut (KT) niet om beide ouders aan tafel te krijgen in het belang van hun kind. Het kind, 9 jaar, had aangegeven zijn vader……….
download hier het hele artikel ………. Janssen2019_Article_Ouderverstoting
Ben je als professional of organisatie geïnteresseerd in een training over ouderverstoting, neem dan contact met mij op: info@defamilieacademie.nl. Er zijn nog 3 plaatsen voor de training die start in mei. folder training mei 2019.
Naar aanleiding van een aantal opmerkingen die ik in deze blog plaatste over ouders en hun pijn, waarmee ik de taak van een professional trachtte te benadrukken, kreeg ik commentaar van een aantal ouders. Zij voelden zich niet serieus genomen door mij. Wat mij spijt en ik enigszins begrijp.
Helaas werd mij een en ander medegedeeld in vervelende, grensoverschrijdende mails en een niet correcte weergave van niet toegelaten reacties op mijn blog.
Om die reden heb ik besloten mijn tekst niet aan te passen.
Wel heb ik een aantal onnodig beledigende ouders aangegeven dat ik geen prijs meer stel op hun reacties.
Ik heb de lezingen van voor mij oude en nieuwe bekenden gevolgd.
* Zo was daar Louis Tavecchio, die veel onderzoek heeft gedaan naar gehechtheidsrelaties, de ontwikkeling van jongens en de betekenis van vaderschap. Zijn heldere kritische blik en vragen hebben al geleid tot wat mooie inzichten over het belang van ouders in de opvoeding. Het verschil tussen moeders en vaders en het belang van meer mannen die betrokken zijn bij het socialisatieproces van jongens.
Ik vroeg me gisteren maar weer eens af hoe groot de stappen eigenlijk zijn die wij als Nederlandse samenleving zetten in dit proces. Volgens mij is het tijd voor een enorme inhaalsprong. Mijn interesse in de visie van Tavecchio is gelukkig niet gisteren begonnen, maar startte tijdens mijn werk in de reclassering. Toen ik aanvragen kreeg van vaders die hun kinderen weer wilden zien, onder (verslavings-)reclasseringsbegeleiding. Eerst eens uitvragen hoe de gehechtheidsrelatie er uit zag voor er sprake was van hechtenis, in het belang van de kinderen, was heel logisch voor (toenmalige) systemisch denkers in die branche.
* Phd. Corine de Ruiter sprak gisteren over het project “High Conflict Forum”, de methodiek uit Toronto Canada die Veilige Haven naar Brabant haalde. Ik ben als supervisor ouderverstoting een jaar zijdelings betrokken geweest bij dit Forum. Corine heb ik daar leren kennen als een zeer belezen vrouw, die haar kennis graag deelt. Huiselijk geweld maar eigenlijk alle onveilige opvoedsituaties waar kinderen in kunnen leven hebben haar hartstocht. Zij introduceerde de MASIC, vertaalde die in het Nederlands en zorgde ervoor dat deze uitstekende tool beschikbaar is voor professionals die werken met ouders en/of kinderen die te maken hebben (gehad) met huiselijk geweld, dwang, machtsongelijkheid in hun relatie als ouder. Haar passie voor haar werk spreekt mij zeer aan. Jammer genoeg heb ik niet de indruk gekregen dat mijn passie voor mijn werk en mijn ervaring in het werk met huiselijk geweld, seksueel misbruik en ouderverstoting haar in het bijzonder aanspreken. Ik ben zo vrij om aan te nemen dat dit vooral te maken heeft met mijn positie en functie. Namelijk maatschappelijk werker en systeem therapeut in Olst, Nederland.
* Drs. Ad Oud, wiens werk ik zeer hoog acht. En bij wie ik een tweetal lezingen volgde in de vorige eeuw, toen ik een jaaropleiding aan het ontwikkelen was voor een grote groep wijkagenten in Enschede. Bijzondere aandacht binnen deze opleiding was er voor trauma, ptss en heling. Want trauma had een rol gespeeld in Enschede, tijdens en na de vuurwerkramp. Trauma binnen wijken, bij buurtbewoners, maar in een aantal gevallen ook binnen de familie van de agenten zelf. Het werk en de ervaring van dr. Oud over complex trauma was hierin een groot voorbeeld. Trauma en herstel van Judith Herman is een klassieker. De relatie met ouderverstoting ligt vooral in de ‘wisseling van de waarneming van de dader”.
*Cees van Leuveneen rechter die nieuwe wegen in durft te slaan en dit doet. Hij staat dicht bij de mensen, kent ouders en kinderen en spreekt mensen over ouderverstoting. In 2018 voerde ik een zeer prettig gesprek met deze toegankelijke rechter over ouders, kinderen, ouderverstoting en respect voor werk en cliënten. Zijn respect voor mensen zag ik gisteren terug in zijn rol als dagvoorzitter.
* Prof. drs. Maurits Barendrecht die beeldend en prettig de aandacht vraagt voor scheidingen en ouderverstoting. Het rapport Rouvoet poogde hij in 2018 handen en voeten te geven door verschillende disciplines en ouders aan tafel te nodigen.
En dr. Childress, vergezeld door Dorcy Pruter. Een coach, geen psycholoog, psychotherapeut, psychiater, maar een coach die ik helaas niet heb horen spreken, over wiens werk Childress erg te spreken is.
De introductie van dr. Childress was uitgebreid en zorgvuldig. Mooi om te zien hoe hij aangaf zichzelf te zien als katalysator in de wereld van ouderverstoting. Of AB-PA zoals hij het noemt. De grondleggers van allerlei psychologische stromingen vanaf Freud tot 2019, geven voeding aan zijn theorie over het belang van een gezonde hechting van een kind aan liefst beide ouders. Ik vond het een eer om de man te leren kennen, want zijn filmpjes op Youtube spraken mij tot nog toe minder aan. Zijn persoonlijkheid draagt zijn integere houding naar het werkveld en zijn (theoretische) bedding inspireerden mij met hem mee te denken waar hij zijn cv ontvouwt. Hij zei het in één zin, die ik vrij vertaal: “Een kind kan zich losmaken van een ouder waar het gezond aan gehecht is, want daar voelt een kind zich veilig bij. Kan een kind zich niet losmaken van een ouder, dan is er waarschijnlijk een minder/niet gezonde hechtingsband.” Hoe simpel kan het zijn. Let wel, ik zeg niet eenvoudig. Want dr. Childress inspireerde mij met zijn uitgebreide inleiding over zijn werk en expertise om in deze blog mijn Hollandse bescheidenheid ook naast me neer te leggen.
Iets anders wat ik gisteren zag en wat mij zoals altijd verdriet doet, en stimuleert om mijn werk te blijven doen als professional, is de populatie bezoekers van het symposium, dat is georganiseerd door drie oudergroepen. De oudergroepen, die zoals gisteren ook door de leden van het forum werd benadrukt, HEEL trots mogen zijn op hun inzet en werk. Maar die tegelijkertijd ook hier schrijnend duidelijk laten zien dat professionals degenen zouden moeten zijn die verbinden. Want veel ouders kunnen dit niet op álle niveaus. En dat hoort ook niet bij hen te liggen. Hierin spelen wij als professionals een rol. Zo begreep ik dat Joep Zander niet welkom was op dit symposium, evenals TomJanssen. Waarom is me niet helemaal duidelijk geworden, uitleg behoef ik ook niet. Ik constateer nadrukkelijk dat ik dit pijnlijk vind en een verlies. Buitensluiten is een onderdeel van ouderverstoting. Ik citeer hier graag de zin van mijn oud-supervisor van de UN uit de jaren 90: ”Je kunt jezelf niet aan de haren uit de put trekken” En daarmee bedoel ik met alle respect, dat een ouder, hoe begaafd, bedreven en gedreven ook, ook degene is die in de put zit. De put van ouderverstotingspijn en verdriet. En dat laatste stukje, het verbinden, het loslaten van eigen belangen en ego, dat wil ik kunnen verwachten van collega’s. Niet van betrokkenen bij deze ellende.
Het uitsluiten van vaders en moeders die zich niet voegen naar de wensen en/of smaak van organisatoren van een symposium vind ik verlies. Maar het laat me ook zien waarom ik mijn werk doe. Namelijk professionals meenemen op weg naar een reflectieve en andere uitkomst van elke scheiding. Het liefst aan de voorkant van het ouderschap. Door trainingen aan te bieden, die betaalbaar zijn, maar daarmee niet goedkoop. Door kwaliteit uit te wisselen met kwalitatieve goede en zeker dappere betrokken professionals in allerlei werksoorten.
En door in te sluiten, in plaats van uit te sluiten. Dit doe ik ook door collega’s en experts wiens visie ver van de mijne af ligt, een stem te geven binnen mijn trainingen. Omdat er niet 1 pil is die de hele wereld gaat genezen en professionals naar mijn idee helemaal geen leuke goeroes zijn.
Vanochtend vroeg ik mij dus af of ik iets nieuw heb gehoord op de inhoud. Over ouderverstoting. Maar gelukkig ben ik goed bij, dus nee, niets nieuws. Theorie bekend, boeken gelezen en sprekers gehoord. En dat is extra gelukkig omdat ik mij profileer met een training “ouderverstoting voor professionals”, waarin ik deelnemers aanzet om zelf te onderzoeken welke grondlegger, stroming zo je wilt het beste past bij jouw praktijk, kennis en ervaring.
Deze vierdaagse training schoolt professionals bij in het werken met ouderverstotingsproblematiek.
Vraag me gerust om het hele onderzoek. Ik stuur het graag toe. De nieuwe trainingsdata die start op 17 mei 2019 vind je ook op dit blog. Inschrijven kan nog.
Nu ga ik lekker wandelen in de zon, aan de prachtige IJssel in Olst.
Sinds 2012 werk ik met ouders, stiefouders, familie, kinderen en professionals die te maken hebben met ouderverstotingsproblematiek. Een van de zaken die steeds weer terugkomt in mijn gesprekken over deze ouderverstoting, met organisaties, collega’s en de politiek, is de terminologie die gebruikt wordt met betrekking tot het gedrag van een kind die een relatie met een ouder wil verbreken, zonder dat het hier een goede reden voor heeft. Meestal gerelateerd aan het verbreken van de relatie tussen ouders.
De verschillende termen die worden gebruikt zijn regelmatig onderwerp van discussie. Deze discussie moet zeker gevoerd worden, maar moet, naar mijn idee een inhoudelijk gesprek over de zorgen die er over opvoedsituaties zijn, niet in de weg staan.
Enkele termen die gebezigd worden:
oudervervreemding, ouderonthechting, ouderverstoting,
(dreigend) contactverlies, ouderverstotingssyndroom, ouderverstotingsproblematiek, Parental Alienation, Parental Alienation Syndrome, Parental Alienation Disorder, Attachment Based Parental Alienation, Child Affected by Parental Relationship Distress.
Binnen deFamilieAcademie kies ik voorlopig voor de begrippen ouderverstotingsproblematiek,
verkort tot ouderverstoting, contactverlies, kindermishandeling, de binnen-ouder en de buiten-ouder.
Tijdens de training ouderverstoting voor de professional, gaan we hier uiteraard dieper op in.
Verstoten als overlevingsmechanisme De term ouderverstoting past bij het beeld dat ik heb van een kind dat zich op een onnatuurlijke manier gedraagt. Het verstoot iemand waar het van nature loyaal aan is.
Een ouder. Verstoten is een woord met een agressieve lading, vind ik. In principe communiceer ik liever geweldloos dan agressief, maar in dit geval maak ik een uitzondering. Het beeld dat ‘verstoten’ bij mij oproept, past bij het beeld dat ik krijg van kinderen die zo gebukt gaan onder de loyaliteitsproblemen naar een ouder, dat ze bijna letterlijk een stuk van zichzelf afstoten om te overleven. Het kind blijft staande door een kant van zichzelf af te wijzen, te verstoppen, niet meer in contact te brengen enz. Het kind leert een ouder af te wijzen om zo goed mogelijk te overleven in de omstandigheden. Kinderen die ik ontmoet en casuïstiek waarin in meekijk, laten mij zien dat een kind een “mentaal-construct” heeft gemaakt van een ouder.
Het kind heeft, gedwongen door omstandigheden, een eendimensionaal beeld gemaakt van een ouder. Het heeft een beeld van een ouder die helemaal deugd en het heeft een beeld van een ouder die helemaal niet deugd. Soms heeft een kind helemaal geen gevoel meer bij een ouder en het kan zich niets positiefs meer voorstellen bij die ouder.
Een ouder is als het ware buiten het kind geplaatst.
En buiten de leefwereld van een kind.
Zoals de moeder die na de scheiding te horen kreeg dat ze niet welkom was op de school van het kind. Omdat het kind bij vader woonde en vader het onprettig vond dat de school en moeder overlegden over het kind. Het kind had de juf laten weten dat ze niet meer met moeder wilde praten en heel verdrietig zou worden als juf dat wel zou doen. Al was er sprake van gezamenlijk gezag.
Of de vader die niet meer naar de sportclub van zijn dochter durfde, al was hij haar grootste supporter voor de scheiding. De sportclub vond het niet prettig hem daar te zien, al was hun relatie met vader uitstekend voor de scheiding van de ouders. Het argument dat de kinderen bij woonden moeder en dat moeder het vervelend vond dat de kinderen vader zagen als zij er niet bij was en hier stress van kregen, woog zwaar voor de sportclub. Vader wilde zijn kinderen hier niet bij betrekken en zag geen andere mogelijkheid dan niet meer verschijnen op de sportclub. Hij gaf zijn kinderen hiermee ‘rust’. Dat siert een ouder natuurlijk, maar professionals dienen zich wel af te vragen wat er aan de hand is als een kind de zenuwen krijgt van een vader die komt supporteren.
De ouder die de positie van ‘buitenstaander’ krijgt, noem ik de “de buiten-ouder”. Dat is het beeld dat deze positie bij mij oproept. En mijn ervaring is dat kinderen dit beeld herkennen.
De binnen-ouder is/wordt de ouder die bij de binnenwereld van het kind hoort. Het lijkt soms wel of deze ouder alle ruimte inneemt in de wereld van het kind.
Ik vind het belangrijk aan te sluiten door een beeld of een metafoor te gebruiken. Dat past bij mijn systemische werk stijl. Een andere reden die ik aanvoer om de termen binnen-en buiten-ouder te gebruiken, heeft te maken met een oordeel. Binnen en buiten zijn neutrale termen. Alle andere termen die ik (inter)nationaal terug kan vinden, vind ik een oordeel in zich hebben. Oordelen Denk ik bijvoorbeeld aan de termen: verzorgende versus de niet-verzorgende ouder. Dan komen er gelijk een aantal vragen bij mij op. Zoals: als een ouder die de dagelijkse zorg voor een kind heeft, de relatie met de andere ouder frustreert, wie is dan de verzorgende ouder? En, is een ouder waar het kind niet woont ook perse de niet-verzorgende ouder. Een ander voorbeeld is de manipulerende ouder versus de liefhebbende of verstoten ouder. Hoe is het voor een kind om (later) in formele stukken iets te lezen over zijn/haar manipulerende ouder? En een andere belangrijke vraag is volgens mij de vraag wie stelt dat vaststelt.
Zelf vind ik het belangrijk om zonder oordeel mee te kijken met een kind, tijdens en na een echtscheidingssituatie.
Of eigenlijk vind ik dit van belang in elke opvoedsituatie. Er zijn tenslotte ook voorbeelden te over van kinderen die het zo slecht hebben gehad bij hun ouders dat ze de relatie met een van beide ouders, of beide ouders hebben verbroken. En ook dit zie ik aan een keuze die een kind mag of zelfs moet maken.
Want wie ben ik om te bepalen dat een kind relatie moet onderhouden met een ouder die het ernstig heeft mishandeld? Of wie ben ik om te bepalen dat een kind geen relatie moet onderhouden met een ouder die het ernstig heeft mishandeld? Mijn werk bestaat niet uit (ver)oordelen, maar uit inleven en meedenken. En zo redenerend is het niet aan mij, als professional, om te bepalen hoe een kind de relatie met de ouders wil vormgeven. Daar wil ik natuurlijk wel aan toevoegen, dat ik het ook niet aan ouders vind. Dat houdt in dat een ouder na een scheiding wel van een partner kan scheiden, maar niet van de andere ouder. Die blijft ouder, die keuze is al eerder gemaakt. Wat mijn werk betreft met professionals en betrokkenen ouderverstoting blijf ik vooralsnog trouw aan de termen die ik vind passen. Tot er een universele term wordt gevonden voor het verschijnsel dat kinderen beschadigd. Dan voeg ik mij graag en gebruik die erkende term. Even zo graag laat ik termen als binnen-ouder en de buiten-ouder vallen. Het liefst omdat dit beeld niet meer nodig is. Maar een goede tweede vind ik als er overeenstemming is over de naamgeving die aansluit bij de rol, positie en het gedrag van de ouder.
In antwoord op uw brief van 12 juli 2017 deel ik u mee dat de schriftelijke vragen van de leden Bergkamp (D66) en Van Nispen (SP) aan de minister van Veiligheid en Justitie over het niet nakomen van omgangsregelingen naar aanleiding van de uitzending ‘Dwaze vaders’, worden beantwoord zoals aangegeven in de bijlage bij deze brief
Defamilieacademie leidt professionals en deskundigen op in het werken met (dreigende) ouderverstoting. Ook ouders, kinderen en andere betrokkenen kunnen een beroep op ons doen…lees meer op….www.defamilieacademie.nl
Gastblog over ouderverstoting van Erna Janssen; mijn visie en missie in het werken met #ouderverstoting.
“Mijn betrokkenheid bij kinderen in een beschadigende situatie is groot. Altijd geweest.
Ik hou niet van onrecht en niet van machtsmisbruik.
Kindermishandeling heeft beide in zich.
De praktijk, maar uiteraard ook mijn opleidingen, hebben me laten zien dat kindermishandeling zich gemakkelijk herhaalt in een volgende generatie. Dit stoppen vind ik van groot belang.”
Vanaf mijn 21e jaar voelde ik me betrokken bij een jonge moeder die nog te weinig vaardigheden bezat om haar kindjes op te voeden. Ik sprong een aantal dagen in de week bij tot aan hun volwassenheid. Ik leerde dat je een groot verschil kunt maken door naast de opvoeder te staan. Ik leerde ook hoe groot de loyaliteit van een kind is aan de ouders. En hoe belangrijk het is daar zorgvuldig mee om te gaan. En dat kinderen een beetje van iedereen zijn. Zo hebben mijn man en ik de afgelopen jaren in de vakanties en weekenden pleegkinderen gehad.
Dertig jaar ervaring in de hulpverlening heeft me geleerd dat veel ouders uiteindelijk mee werken aan het stoppen van kindermishandeling. Dit gaat vaak niet zo snel als ik wil, en het kan niet altijd zonder dwang. Maar het hebben van kinderen betekent dat je als ouders verantwoordelijk bent voorhun opvoeding en ontwikkeling. Dat is geen vrijblijvend recht, dat geeft verplichtingen. Want kindermishandeling gaat over kinderen. En die zijn slachtoffer in hun situatie. Zij hebben geen of nauwelijks invloed op hun opvoeding en verdienen mijn steun.
Ouderverstoting is kindermishandeling Een vorm van kindermishandeling die nog niet goed genoeg op de kaart staat is ouderverstoting. Hierbij zie je dat een kind het contact met één ouder verbreekt, zonder dat hier een goede reden voor is. Vaak onder invloed van de andere ouder, meestal na een scheiding. Met ouderverstoting kwam ik voor het eerst in aanraking tijdens mijn Systemische Masterclass “patronen in opvoedingssituaties”, waarna ik de supervisie bleef verzorgen voor de deelnemers. Daarna heeft een aantal ouders mij verzocht met hun casus mee te denken, en al snel viel ik van de ene in de andere verbazing. Omgangsregelingen die zijn vastgelegd en niet worden nagekomen en waarbij niet wordt gehandhaafd. Geruïneerde ouders met gezag die jarenlang de rechter en hun advocaat vaker te zien kregen dan hun kind. Aantoonbare valse aangiften in de “Bredase zedenzaak”, zonder contactherstel tussen ouder en kind.
Scholen die kinderen toelaten zonder handtekening van beide gezaghebbende ouders. Hulpverleners die zeggen niet aan waarheidsvinding te doen. Eén ouder vragen zich uit het contact met het kind terug te trekken, omdat de andere ouder hiervan overstuur raakt. Of werken met kinderen zonder toestemming van beideouders met gezag. Hoe is het mogelijk.
Samenwerken Een van mijn grote waarden in het werken met kindermishandeling is samenwerken. Voor mij, als maatschappelijk werker, is het heel gewoon om samen te werken met meerdere disciplines waarbij iedere professie zijn eigen waarde en expertise heeft. Zeker bij zware problematiek heb je elkaar hard nodig. Vreemd genoeg valt samenwerken rond het thema ouderverstoting niet mee. Over de hele wereld verspreid zijn goede onderzoekers, wetenschappers en hulpverleners bezig met ouderverstoting. Maar langdurige constructieve samenwerkingen zie je weinig.
Mogelijk komt dit doordat ouderverstoting (nog) niet in de DSM is opgenomen, al wordt daar wel hard aan gewerkt. Want iedereen, ook de tegenstander van ouderverstoting, is het er wel over eens dat een kind recht heeft op onbelemmerde voortgang van contact met twee ouders als het daar eerder een goede, of minstens neutrale, relatie mee had. Het erkennen van ouderverstoting zal in Nederland ook duidelijkheid gaan scheppen.
Het Nederlands Instituut voor Psychologen Zo erkent het Nederlands Instituut voor Psychologen bijvoorbeeld het ouderverstotingssyndroom niet, wat betekent dat psychologen er niet mee leren werken. Ouderverstoting niet herkennen of erkennen betekent in mijn ogen dat een kind aan moeilijke opdrachten wordt blootgesteld. Een ouder vraagt een kind te kiezen voor of tegen de andere ouder. Kinderen mogen hun eigen herinneringen niet koesteren. Ze komen niet aan gezonde rouw toe, bijvoorbeeld na de scheiding. Kinderen leren niet voldoende zelfstandig een standpunt in te nemen naar beide ouders. Hoe willen ze met beide ouders omgaan, ook als die elkaar niet meer willen zien bijvoorbeeld?
Het lijkt vaak of de hele omgeving die andere ouder vergeten is, of er maar niet meer naar vraagt. Op school, bij de huisarts, op de sportclub, op verjaardagen van familie en vrienden, of bij ouders van vriendjes en vriendinnetjes. Soms vragen ze er niet meer naar om een ouder te steunen na de scheiding, soms willen ze niet “prikken in verdriet”. Maar een ouder uit het leven (moeten) duwen om de andere ouder te pleasen of te beschermen tegen pijn, of te steunen, of om welke reden ook kan maar zo een trauma veroorzaken in het leven van een kind. Hier niet over praten, hier niet naar vragen helpt niet. Nederlands onderzoek naar de effecten van ouderverstoting is hard nodig. En meersociale en juridische professionals met praktijkervaring en de bereidheid om te leren over ouderverstoting ook.
Een dappere moeder vertelt haar verhaal over ouderverstoting in de Mijn geheim. Intergenerationele problematiek en ouderverstoting heeft vaker met elkaar te maken is mijn ervaring.
“Ingewikkeld”, hoor ik hulpverleners hier nogal eens over zeggen. Maar een goede training en werken onder supervisie van een pas-specialist van de FamilieAcademie maken het werken met deze vorm van kindermishandeling goed mogelijk, leert de ervaring. Als deskundige heb ik met deze casus niet meegekeken, maar mijn visie op deze vorm van ouderverstoting gedeeld.
Delen mag uiteraard.
Schrijf je hier in voor de vier-daagse training ouderverstoting voor de professional, skj 31.0
de FamilieAcademie 